Уладзімір Гаранскі — украінскі актор, што сыграў у мностве фільмаў і серыялаў, якія паказвалі ў тым ліку па беларускім тэлебачанні. Мы пагаварылі з ім пра здымкі «Слугі народа», Уладзіміра Зяленскага, дзень нараджэння 24 лютага і Беларусь.
Дзень нараджэння ў дзень пачатку вайны, трывога ў тэатры і гледачы
— У вас 24 лютага дзень нараджэння. З мінулым святам вас. Святкавалі?
— Святкаваць па-сапраўднаму будзем пасля перамогі. Спадзяваўся, што гэта здарыцца 24 лютага гэтага года, але, на жаль, трохі зацягваецца. Недарэчы цяпер вялікае святкаванне. Сёлета ўсё было ў сямейным цёплым коле. Сціпла, з велізарным жаданнем, каб вайна хутчэй скончылася і мы адзначалі ўжо ад душы, ярка і з настроем. Эмацыйны фон няпросты: гінуць і пакутуюць людзі. І, ведаеце, ладзіць нейкія святкаванні — гэта абсурд.
— Як гэты дзень прайшоў для вас у 2022 годзе?
— Нас да гэтага запрасілі сябры на Кіпр, і мы на пару дзён паехалі туды. Паляцелі 22 лютага, а вярнуцца мусілі 25-га. А да гэтага я яшчэ быў на гастролях у Марыупалі і Краматорску. Памятаю, што там было ўсё спакойна, гэта ў сталіцы трохі панікавалі, а мы казалі: «Глядзіце, людзі ля мяжы жывуць нармальна, а мы чагосьці кіпішуем». Была бестурботная ўпэўненасць, што ўсё будзе добра, розум пераможа і што ў трэцім тысячагоддзі слова «вайна» — гэта абсурд. Мне здавалася, што гэтага ніколі не можа быць, тым больш у Еўропе. Таму мы спакойна паляцелі на Кіпр, сустрэліся з сябрамі і 24 лютага, калі збіраліся святкаваць, даведаліся гэтыя кашмарныя весткі. Стан быў незразумелы. Потым пайшлі ў банкамат, каб зняць наяўныя, але ён нам нічога не выдаў. У выніку мы затрымаліся на Кіпры, пачалі дапамагаць уцекачам, шмат прыехала людзей: мамы, бабулі, дзеці, інваліды.
— Пасля вы вярнуліся ва Украіну, працягваеце граць у спектаклях і ездзіце на гастролі па краіне. Як праходзяць вашыя выступы?
— Мы ўжо ў канцы сакавіка 2022 года паехалі на гастролі. У нас была задача псіхалагічна падтрымліваць людзей. Мы граем камедыі, і людзі за гэта дзякуюць, ім трэба вырвацца, адцягнуцца, усё ж такі год у гэтым стане. Настрой залы — аптымізм. Мы зразумелі, што робім слушную справу.
Падчас спектакля людзі смяюцца ад душы і пляскаюць. Яны прыходзяць разрадзіцца, сустрэцца ў тэатры, пагутарыць, зняць стрэс, абмяняцца інфармацыяй. Людзі потым заходзяць у грымёрку — прыносяць кветкі, шакалад, цукеркі, мацнейшае нешта. Нядаўна жанчына зайшла, яна раней працавала касцюмеркай, і прынесла цэлую сумку, унутры тэатральныя рэчы і абутак. Кажа: «Уладзімір, я хачу вам гэта аддаць, вы ж будзеце ставіць спектаклі яшчэ. Калі ласка, вазьміце і выкарыстоўвайце». Людзі вельмі адкрытыя. Мы робім слушную справу, што ездзім, паказваем спектаклі, размаўляем з гледачамі, збіраем дапамогу. І людзі грошы нясуць, хтосьці апошняе, а хтосьці не, але ўсе адгукаліся на просьбу дапамагчы. Гэта проста захапленне. Здавалася б, ужо год прайшоў, стаміліся, цяжка, але ўкраінцы ўсё роўна дапамагаюць, усміхаюцца, смяюцца, плачуць. Мы — тэатральны батальён, які заўсёды ў страі і наперад, наперад, наперад, каб усе кавалі перамогу, хто як можа.
— Як праходзіць сам спектакль?
— У будынку, дзе ідзе выступ, мусіць быць бамбасховішча, калі гучыць трывога, то ўсе павінныя туды спусціцца. Гэта была абавязковая ўмова, асабліва ў пачатку ўсіх гэтых падзей. Але бог нас неяк падтрымаў, і ў асноўным трывогі ў нас гучалі або да спектакля, або пасля. Далей адбылося прывыканне да ўсяго. Ведаеце, такога аб’яднання залы, такой сілы, такой магутнай энергіі, такога супраціву «не, усё будзе добра» я не адчуваў за ўсе 40 гадоў на сцэне.
— Самае страшнае месца, куды вы прыязджалі на гастролі?
— Адна з першых паездак была ў Жытомір, мяне адвезлі і паказалі разбураную школу. Складана перадаць гэтыя адчуванні. Жах. Школа разбураная. Прыляцела варварская ракета. Потым былі вуліцы, па якіх мы калісьці ездзілі ў мірны час, а цяпер едзеш і не разумееш, дзе ты, бо многае разбурылі. Хачу сказаць беларусам і расіянам: нельга перамагчы ўкраінскі народ, нельга адабраць у нас свабоду. Гэтая хлусня, якая гучыць з прапагандысцкіх каналаў, я нават не ведаю, якія словы трэба шукаць, каб пераканаць людзей, што ім хлусяць. Добра, што некаторыя беларусы і расіяне, якія былі ва Украіне ці працавалі ў нас, хоць неяк разумеюць, што тут адбываецца, і могуць параўнаць з тым, што кажа прапаганда.
Ордэн ад Пуціна і сябар у палоне
— У 2004 годзе вам уручылі ўзнагароду ад Пуціна «Ордэн Дружбы» за вялікі ўнёсак…
— Я вас прашу, давайце не будзем пра гэта. Гэта старая гісторыя, якая была ў іншы час.
— Як вам яго ўручалі?
— Не хачу пра гэта гаварыць. Гэта іншая краіна была, цябе там, у Расіі, ведаюць і проста ўручаюць гэты ордэн. Неяк так атрымалася. Не хачу гэта ўспамінаць. Якая «дружба»?!
— А ўзнагарода засталася ў вас?
— Я не ведаю, дзе яна.
— У вас ёсць сябар-валанцёр, які трапіў у расійскі палон. Можаце расказаць яго гісторыю? Якім вы яго ўбачылі пасля вяртання?
— Гэты чалавек — моц. Ён умее аб’ядноўваць вакол сябе людзей, падтрымліваць і адгукацца на ўсе выклікі, якія ёсць. Ён на 100% сапраўдны патрыёт. Калі ўсё пачалося, ён адразу ж пайшоў у валанцёры і пачаў вазіць дапамогу ў самыя гарачыя месцы. Потым нашыя сябры кажуць, што ён знік. Пачалі яго шукаць у Данецкай вобласці. У выніку высветлілася, што ён трапіў у палон. А далей яго з адсечанымі канечнасцямі выкінулі ў лес, цудам удалося знайсці. У яго было абмаражэнне, ён выжыў. Звычайны валанцёр, цывільны, не вайсковец. Акупанты проста здзекаваліся з яго. Гэта страшна. Нейкія жывёльныя інстынкты, з гэтымі людзьмі нешта адбываецца, калі яны атрымліваюць уладу над чалавекам. Майго сябра адправілі ў Германію на лячэнне, а цяпер ён паехаў у Гаагу даваць паказанні.
Слуга народа Зяленскі
— Вы сыгралі аднаго з алігархаў у серыяле «Слуга народа». У шоу ваш персанаж на пару з іншым алігархам кажа падкантрольным палітыкам: «Віншую, яшчэ ніколі народ Украіны не быў адзіны ў сваім жаданні парваць вас на кавалкі. Толькі на ўсходзе — задралі, а на захадзе — забэмбелі. Вось і ўся розніца. І на гэтай розніцы мы згуляем. Пакуль народ не зладзіў вам путч, мы зладзім яму срач. Зноў моўнае пытанне? Вечны рухавік народнай грызні. 27 гадоў працуе… Галоўнае, каб усход ненавідзеў захад, а захад — усход. І называлі адно аднаго фашыстамі, ватнікамі, бандэраўцамі і сепарамі». Наколькі гэта пра Украіну да вайны?
— Напэўна, нехта хацеў гэтага. Трэба было падрыхтаваць глебу, Пуцін жа хацеў зайсці, каб яго сустракалі хлебам з соллю. У гэтым плане моўнае пытанне вельмі сур’ёзнае, яно можа падзяліць грамадства. А калі грамадства ў такім стане, ім лягчэй кіраваць, можна нацкоўваць людзей адно на аднаго і рабіць з гэтым народам усё што хочаш. З Данбасам тады атрымалася. Палохалі людзей, але я сам адтуль родам, і ніколі ніякіх праблем з мовай там не было. Гавары на якой хочаш — украінскай, рускай, іўрыце. Але вайна паказала іншае — людзі яшчэ больш аб’ядналіся, а ўкраінская мова стала сілай нацыі. Ніхто не мог так аб’яднаць украінскі народ, як гэта зрабілі расіяне. Наш народ цяпер моцны.
Я ведаю, што Украіна будзе шчаслівай, моцнай, паважанай краінай. Мы змянілі свет, знікаюць страхі, якія былі ў той жа Еўропы. Аказваецца, было шмат міфаў. Тое, чаго мы баяліся, развеялася ў адно імгненне. Засталося няшмат часу, каб паставіць кропку. Трэба зрабіць гэта і жыць шчасліва.
— Якім Уладзімір Зяленскі быў на здымках?
— Ён адказны чалавек. Заўсёды прыходзіў падрыхтаваны і быў вельмі патрабавальны. Мы здымалі нейкую сцэну, матэрыял пісаўся літаральна з каленяў, проста на пляцоўцы, і ён доўга не мог пагадзіцца з нейкім урыўкам або дыялогам, мы дзесьці чатыры гадзіны проста бадзяліся, бо Уладзімір разбіраўся з рэжысёрам. Ён халтуры не любіць. Кожная сцэна дапісвалася і даводзілася да розуму. Гэта не было зроблена левай нагой — прыбег, зняўся і ўцёк.
Ён чалавек з гумарам, заўсёды ў настроі. У мяне самыя добрыя ўражанні пра яго і пра яго жонку Алену. Ён цяпер лідар міжнароднага маштабу і гэтую марку трымае сур’ёзна. Я яму не зайздрошчу, на ім цяпер ляжыць такая адказнасць, якую не кожны можа вытрываць, але я бачу, што ён моцны чалавек, мэтаскіраваны. Думаю, што ўсё атрымаецца.
«Дзякуй богу, што ваш народ не здаецца»
— Давайце пагаворым пра Беларусь. Вы прыязджалі да нас са спектаклямі, якое ў вас склалася меркаванне пра нашую краіну?
— Гэта было так даўно, шчыра кажучы. Я краіну асабліва не ведаю, быў у Мінску толькі. Працаваў з беларускімі артыстамі, выдатныя хлопцы і дзяўчаты. Першае маё ўражанне ад Мінска? Я прыехаў днём, але мне здавалася, што гэта было гадзін 5 раніцы. На вуліцы нікога, машын няшмат. Мне падалося, што для сталіцы гэта замала, асабліва ў параўнанні з Кіевам. Мяне гэта ўразіла.
— Што беларусы вам расказвалі пра жыццё ў краіне?
— Цяжкавата было. Працуеш шмат — атрымліваеш мала. Такая ідэя гучала. Цяжар і трошкі адчай былі. Незразумела — куды, што, чаго. Калі іх запрашалі на здымкі ва Украіну, гэта заўсёды было радасцю, быццам струмень паветра.
— Стаўленне да Беларусі пасля 24 лютага змянілася?
— Вядома, калі з вашай тэрыторыі ляцяць бомбы, пра што тут казаць, да чаго заклікаць? На жаль, беларусы сядзяць, маўчаць і глядзяць на гэта. Гэта вельмі сумна. Я не ведаю, як будзе далей. Як потым хто каму будзе ў вочы глядзець і якія апраўданні знаходзіць. Гэта боль. У вас была магчымасць у 2020-м, але вы не давялі справу да канца.
— Нядаўна партызаны зладзілі дыверсію з расійскім самалётам, пасля 24 лютага людзі выходзілі на пратэсты ўнутры краіны і за мяжой, рэйкавыя партызаны працавалі.
— Калі яно так, то дзякуй богу, што гэта ёсць і ваш народ не здаецца.
— Вы сачылі за пратэстамі ў 2020 годзе? Якое меркаванне ў вас склалася?
— Так. Магутна. Патэнцыял ёсць. Лідараў пакуль няма, усіх разагналі.
— Іх перасаджалі.
— А, перасаджалі… Што я магу сказаць? Глядзіце на Украіну, вучыцеся. Таму мы не падабаемся акупантам, на фоне Украіны яны выглядаюць вельмі сумна. Беларусам трэба зразумець, з кім яны, трэба падумаць пра будучыню і сваіх дзяцей. У вас цяпер ёсць прыклад — Украіна.
— Ёсць меркаванне, што калі б пратэсты ў Беларусі перамаглі, то Пуцін увёў бы ў нашую краіну войскі і тое, што Расія здзейсніла ў лютым 2022 года адносна Украіны, здарылася б адносна Беларусі ў 2020 годзе. Што вы думаеце?
— Усё магчыма, такое магло адбыцца, але на Беларусі яны б не спыніліся, і ўсё роўна б адбылося тое, што адбылося. Годам раней, годам пазней.
Як трэція сталі першымі і канец вайны
— Расійскія артысты звязваліся з вамі пасля вайны?
— Нейкія так. Выбачаліся. Што мне іх прабачэнні, гэта ж іх выбар. Што цяпер?
— Ці былі тыя, хто вас здзівіў сваёй пазіцыяй?
— Пугачова, Ахеджакава, Земфіра, Галкін. Гэта моцныя людзі, насуперак усяму.
— Хто расчараваў?
— Мы іх бачылі на сцэне ў Лужніках, яны бегалі з мікрафонамі. Што з іх вылезла — незразумела. Гэта людзі, якія мусяць несці дабро, яны ж у тэатры граюць станоўчых герояў, а ты іх бачыш з вылупленымі вачыма і з нейкімі лозунгамі. Ад гэтага страшна. У такія часы асабліва падымаецца шэрая маса, яны былі мышамі, другімі і трэцімі нумарамі, і раптам на гэтых тэмах становяцца першымі. Для любога праяўлення добрага ці кепскага чалавека патрэбнае асяроддзе. Яны трапілі ў патрэбнае, і з іх паперла ўсё. Калі гэта ўсё скончыцца, я не ведаю, дзе яны будуць, куды будуць хаваць вочы і што казаць. Яны ж перафарбоўваюцца маментальна.
— Мы ў канцы ва ўсіх пытаем, калі і як скончыцца вайна.
— Некаторыя кажуць, што як хутка яна пачалася, так нечакана і скончыцца. Я думаю, што мы выйдзем да межаў 1991 года. Я веру ў перамогу і што калектыўны сусветны розум усё ж такі возьме верх і свет зменіцца назаўжды. Ён не будзе такім, якім быў да 24 лютага 2022 года. Ён будзе лепшым.
— Якім будзе ваш Дзень Перамогі?
— Я быў бы не супраць заспець гэты дзень на сцэне, у гастрольным туры. Уяўляеце, з якім кайфам я буду выходзіць на сцэну і віншаваць людзей? У артыстаў, якія ездзяць і дапамагаюць, таксама будзе часцінка перамогі. Я буду ганарыцца, што ў сваім узросце, 64 гады, здолеў быць карысным.
Чытайце таксама
